Γνωριμία με τον τόπο μας
Η Δημοτική Ενότητα Αγίας Παρασκευής Λέσβου αποτελείται από τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίας Παρασκευής, Νάπης και τους παραλιακούς οικισμούς Καντρί και Μέσα.
Ο πληθυσμός της Δημοτικής Ενότητας Αγίας Παρασκευής ανέρχεται περίπου σε 2.700 κατοίκους κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ τους θερινούς πλησιάζει τους 5.000 κατοίκους.
Από 1-1-1999 έως 31-12-2010 η Αγία Παρασκευή αποτέλεσε την έδρα του Δήμου Αγίας Παρασκευής (Νόμος Καποδίστρια). Από 1-1-2011 έως 31-8-2019 (Νόμος Καλλικράτη), αποτέλεσε Δημοτική Ενότητα του ενιαίου για όλο τη νησί Δήμου Λέσβου, ενώ από 1-9-2019 μετά τη διαίρεση του Δήμου Λέσβου σε δύο δήμους, αποτελεί Δημοτική Ενότητα του Δήμου Δυτικής Λέσβου.
Η έκταση που καταλαμβάνει ανέρχεται συνολικά σε 160.557 στρέμματα περίπου και εκτείνεται στην κεντρική Λέσβο από τον ποταμό Τσικνιά στα δυτικά, ο οποίος οριοθετεί τα διοικητικά όρια με την Δ.Ε. Καλλονής, μέχρι την Αχλαδερή νότια, όπου ξεκινάει η Δ.Ε. Πολιχνίτου. Οι κορυφογραμμές Αχλάδα, Θόλος, Γδουπ, Φουρνέλια και Κακόβουνο Βουβαρίου, ο Καβουροπόταμος και η περιοχή Αμπέλια οριοθετούν την περιφέρεια της Δ.Ε. Αγίας Παρασκευής με τις Δ.Ε. Πολυχνίτου και Αγιάσου, το ύψωμα Αποστολέλλι με τη Δ.Ε. Ευεργέτουλα. Οι κορυφογραμμές Κουφοβούνι και η Κλεφτόβιγλα, όπου δημιουργήθηκε ο ΧΥΤΑ Λέσβου, είναι τα όρια με τη Δ.Ε. Θερμής, ενώ τα υψώματα Καβακλί οριοθετούν την περιφέρεια με τη Δ.Ε. Μανταμάδου και τα υψώματα της Κόριανης και του Πετσοφά με τις Δ.Ε. Πέτρας και Καλλονής. Στην διοικητική περιφέρεια της Δημοτικής Ενότητας Αγίας Παρασκευής βρίσκεται ο ΧΥΤΑ Λέσβου και μεγάλο τμήμα του πευκοδάσους της κεντρικής Λέσβου. Στα νότια βρέχεται από τον κόλπο της Καλλονής από τις εκβολές του ποταμού Τσικνιά μέχρι την Αχλαδερή, με 12 χλμ. περίπου μήκος ακτών.
Η Αγία Παρασκευή απέχει 39 χλμ. από τη Μυτιλήνη, 9 χλμ. από την Καλλονή και 11 χλμ. από τον Μανταμάδο.
Η Νάπη απέχει 43χλμ. από τη Μυτιλήνη, 12 χλμ. από την Καλλονή και 8 χλμ. από τον Μανταμάδο.
Η απόσταση Αγίας Παρασκευής – Νάπης είναι 3,5 χλμ.
Γενική παρουσίαση της Δημοτικής Ενότητας
Η Αγία Παρασκευή είναι μια κωμόπολη με μεγάλη παράδοση και ιστορία.
Λόγω του σημαντικού αρχιτεκτονικού πλούτου του οικισμού, των δημόσιων αλλά και πολλών ιδιωτικών κτηρίων και των πολύ σημαντικών και μοναδικών αρχαιολογικών μνημείων που την περιβάλλουν και βρίσκονται στα όρια της διοικητικής της περιφέρειας, η Αγία Παρασκευή έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ως Ιστορικός Τόπος (ΦΕΚ 328 Α.Α.Π. / 17-9-2013) και τυγχάνει ειδικής προστασίας.
Η Αγία Παρασκευή είναι κρυμμένη στην καρδιά του νησιού. Απλωμένη στην αγκαλιά χαμηλών λόφων ενός μικρού λεκανοπεδίου περιβάλλεται από ένα μεγαλύτερο δαχτυλίδι βουνών, που την κρύβει από τον κεντρικό οδικό άξονα της Λέσβου. Το χαρακτηριστικό αυτό δημιουργεί μια «θεατρική» έκπληξη στον επισκέπτη, ο οποίος βλέπει να ξεπροβάλλει απότομα στα μάτια του η ήσυχη κωμόπολη που αναπαύεται στην αγκαλιά των λόφων. Οι λιτές γεωμετρικές γραμμές των αγροτικών κατοικιών και οι επιβλητικοί τετράπλευροι όγκοι της εκκλησίας και των ελαιοτριβείων, έρχονται σε αρμονική αντίθεση με τις διακοσμημένες επιφάνειες των αστικού τύπου αρχοντικών και τα κομψοτεχνήματα των Εκπαιδευτηρίων καθώς και του Δημαρχιακού Μεγάρου, τα οποία μαρτυρούν την αίγλη και την ακμή της κωμόπολης από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα, όπου χτίστηκαν και τα περισσότερα.
Στα νότια βρίσκεται η εύφορη πεδιάδα, «ο Κάμπος», «οι Αλυκές», που αποτελούν ένα από τους μεγαλύτερους υδροβιοτόπους της χώρας μας με μεγάλο αριθμό πτηνών, «ο κόλπος Καλλονής» γνωστός από την αρχαιότητα ως «Πυρραίων Εύριππος», ενώ νοτιοανατολικά ο λόφος με την ακρόπολη και μέσα στη θάλασσα τα ερείπια της «Αρχαίας Πύρρας», την περιοχή Βουβαρίου και βορειότερα, 800μ από την εθνική οδό προς Μυτιλήνη το «Ιερό των Μέσων» με τον ομώνυμο οικισμό.
Στα ανατολικά απλώνεται το μεγάλο πευκοδάσος (τσαμλίκι) του νησιού και ο ποταμός Μυλοπόταμος με τα ερείπια των παλιών νερόμυλων, ενώ βορειότερα συναντάμε την περιοχή της Φεράνας με τον παλιό οικισμό. Στην περιοχή Χαλινάδος κοντά στον Μυλοπόταμο και επί της επαρχιακής οδού Αγίας Παρασκευής – Κώμης βρίσκεται και η «παλαιοχριστιανική Βασιλική του Αγίου Γεωργίου Χαλινάδου», ενώ νοτιότερα όπως επισημάνθηκε και παραπάνω συναντάμε τον αρχαιολογικό χώρο των «Μέσων» και ακόμη νοτιότερα την αρχαία Πύρρα.
Στα δυτικά συναντάμε τον ποταμό Τσικνιά, «το Αιολικό Ιερό της Κλοπεδής», «το Μετόχι των Ταξιαρχών της Κλοπεδής» και «τη γέφυρα της Κρεμαστής» της εποχής των Γατελούζων.
Πλησιάζοντας προς την Αγία Παρασκευή από τα δυτικά συναντάμε «το λόφο του Προφήτη Ηλία», όπου έχουν αναγνωριστεί κατάλοιπα προϊστορικού οικισμού και μέχρι τους πρόποδές του απλώνεται ο σημερινός οικισμός, όπου βρίσκεται και «το ιστορικό σπήλαιο της Αγίας Παρασκευής», λαξευμένο μέσα στο βράχο.
Στο βόρεια της Αγίας Παρασκευής και σε απόσταση 3,5 χλμ βρίσκεται το γραφικό ημιορεινό χωριό της Νάπης με πληθυσμό 270 κατοίκους. Ο συγκεκριμένος οικισμός έχει αναπτυχθεί στη νότια πλαγιά του λόφου της Ντούμπας, αμφιθεατρικά, με υπέροχη θέαση του λεκανοπεδίου της Αγίας Παρασκευής και πιο πέρα του κόλπου και της ενδοχώρας του, του επιβλητικού Ολύμπου, της «Αρχαίας Πύρρας» και των «Μακάρων». Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι ένα πολύ γραφικό χωριό καθώς προβάλλονται από μακριά τα σπίτια πάνω στον πέτρινο λόφο, ενώ δίπλα, ένα μικρό τεχνητό άλσος δημιουργεί φυσική αντίθεση με τα κιτρινωπά βράχια. Η αγροτική του περιοχή εκτείνεται σε ορεινά ελαιοκτήματα και βοσκοτόπους με πουρνάρια και δρυς.
Δύο χλμ. νοτιοανατολικά της Νάπης συναντάμε στην περιοχή Τρουλωτή συναντάμε «την παλαιοχριστιανική Βασιλική του Ταξιάρχη Τρουλωτής», όπου είχαν χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό πέντε αιολικά κιονόκρανα από το Ιερό της Κλοπεδής και σήμερα βρίσκονται στην αρχαιολογική συλλογή της Νάπης, που στεγάζεται στο ισόγειο του Νηπιαγωγείου.
Παίρνοντας το δρόμο προς Μανταμάδο 1,5 χλμ. από τη Νάπη στα δεξιά μας συναντάμε «του Δράκου το πήδημα», έναν επιβλητικό γεωμορφολογικό σχηματισμό δύο τεράστιων βράχων σε μικρή απόσταση μεταξύ τους, που κατά την αρχαιότητα πιθανόν να το χρησίμευε ως μικρό φρούριο ή ως παρατηρητήριο για την εξυπηρέτηση τηλεπικοινωνιακών σκοπών της εποχής.
Σε απόσταση περίπου 500μ. βορειότερα επί της επαρχιακής οδού συναντάμε το εξωκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονα.
Αξιοθέατα
Εκπαιδευτήρια Αγίας Παρασκευής (1925), Δημαρχείο (1930), Δημοτικό Λουτρό (1898), Κοινοτικό Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Τραπέζης Πειραιώς (1910), Λαογραφική Συλλογή Νάπης, εντυπωσιακά αρχοντικά Αγίας Παρασκευής και βιομηχανικά κτίρια του τέλους του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα.
Αρχαιολογικοί χώροι – Βυζαντινά μνημεία – Νεώτερα μνημεία
Αρχαία Πύρρα (8ος – 3ος π.Χ. αι.), Ιερό Μέσων (4ος π.Χ. αι.), Ιερό Κλοπεδής (8ος – 6ος π.Χ. αι.), Γέρνα (ερείπια αρχαίας πόλης και βυζαντινού οικισμού), Παλαιοχριστιανική Βασιλική Αγίου Γεωργίου Χαλινάδου (6ος αι.), Σπήλαιο-Ασκητήριο Αγίας Παρασκευής (πρωτοχριστιανικοί χρόνοι), Γέφυρα Κρεμαστής (14ος – 15ος αι.), Γεφύρι Βρομόνερου (18ος αι.), Μετόχι Ταξιαρχών Κλοπεδής (16ος αι.), Εκκλησία Παμμεγίστων Ταξιαρχών (1856), Εκκλησία Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Νάπης, Αρχαιολογική Συλλογή Νάπης, Υδρόμυλοι Μυλοποτάμου.
Υδροβιότοποι
Τσικνιά, Αλυκών, Μέσων, Δέλτα Βούβαρη
Χρήσιμα τηλέφωνα Υπηρεσιών και Φορέων στη Δημοτική Ενότητα
Έδρα: Αγία Παρασκευή Λέσβου
Ταχυδρομική Διεύθυνση: Αγία Παρασκευή Λέσβου, Τ.Κ.: 81102
Τηλέφωνα ΚΕΠ Δ.Ε. Αγίας Παρασκευής: 22533-50500 / 22533-50508
Τηλέφωνο Αντιδημάρχου: 22533 – 50511
Τηλεομοιότυπο: 22533-50509
Website: www.agiaparaskevilesvou.gr
e-mail: d.agparaskevis-lesvou@kep.gov.gr
Ζαχάρειος Προτυπη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων «Η Αγία Παρασκευή»: 22530-31594 και 22530-31654
Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι»: 22530-32227
Αστυνομικό Τμήμα Αγίας Παρασκευής: 22530-31222
Περιφερειακό Ιατρείο Αγίας Παρασκευής: 22530-31250
Φαρμακεία Αγίας Παρασκευής: 22530-31492, 22530-31011
Συμβολαιογραφείο Αγίας Παρασκευής: 22530–31816
Γυμνάσιο Αγίας Παρασκευής: 22530-31290
Δημοτικό Σχολείο Αγίας Παρασκευής: 22530-31291
Νηπιαγωγείο (Νάπη): 22530-31365
Δημοτικός Παιδικός Σταθμός Αγίας Παρασκευής: 22530-31498
ΕΛΤΑ Αγίας Παρασκευής – EUROBANK: 22530-31266
Ι. Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Αγίας Παρασκευής: 22530-31270
Ι. Ναός Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, Νάπης: 22530-31419
Αρχαιολογικός Χώρος «Μέσων»: 22530-31786
Αρχαιολογικό-Λαογραφικό Μουσείο Νάπης: 22530-31237
Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Αγίας Παρασκευής: 22530-32300
Σεισμογράφος Λέσβου, Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών: 22530-31387
Ελαιουργικός – Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός Αγίας Παρασκευής: 22530-31295
Αγροτικός Συνεταιρισμός Νάπης: 22530-31460
Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Αγίας Παρασκευής «Η ΣΕΛΛΑΔΑ«: 22530-31196
Γεωργικό Σωματείο «Η ΠΡΟΟΔΟΣ«: 22530-31670
Αγία Παρασκευή Λέσβου 